Coronacrisis: wijziging pensioenregeling toegestaan?

De verwachtingen voor de economie zijn in het algemeen positief. Maar desalniettemin zijn er veel werkgevers die last hebben van de coronacrisis. Is het dan mogelijk om de pensioenregeling te wijzigen (lees: te versoberen)? Wij zetten die (on)mogelijkheden samengevat op een rijtje.  

Wijziging algemeen

Staan de bedrijfsresultaten onder druk, bijvoorbeeld door de coronacrisis? Dan kan van een ingreep in de pensioenregeling sprake zijn. Dan zijn belangrijke vragen:

• Wat zijn de (on)mogelijkheden van de werkgever, kan dat zomaar?
• Wat zijn de rechten van de OR en de werknemers?
• Wat zijn aandachtspunten bij een wijziging van de pensioenregeling?

Wijziging pensioenregeling door werkgever

Een werkgever kán eenzijdig besluiten om de pensioenregeling te wijzigen. De Pensioenwet biedt die mogelijkheid. De werknemers wordt dan niet om instemming met die wijziging gevraagd. Belangrijk daarbij is:

• De bevoegdheid van de werkgever tot het eenzijdig wijzigen van de pensioenregeling moet schriftelijk zijn vastgelegd in de pensioenovereenkomst (vaak het pensioenreglement);
• Er moet sprake zijn van een “zwaarwichtig” belang voor de werkgever;
• Ook voor een eenzijdige wijziging is de instemming van de OR vereist.

Let op:

• De lat voor de werkgever ligt hoog. Er is niet snel sprake van een “zwaarwichtig belang”;
• De werkgever heeft niet altijd de mogelijkheid om de pensioenregeling eenzijdig te wijzigen. Bijvoorbeeld als er sprake is van een pensioenregeling bij een bedrijfstakpensioenfonds.

Rechten OR en werknemers

De hoofdregel is dat de OR instemmingsrecht heeft op een wijziging van de pensioenregeling door de werkgever. Ook als de werkgever de pensioenregeling eenzijdig wijzigt. Ook als de coronacrisis de   aanleiding voor de wijziging is.

Let op:

• Is de pensioenregeling door de werkgever en de vakbonden overeengekomen? Dan heeft de OR op grond van de WOR geen instemmingsrecht. Maar het kan zijn dat de pensioenregeling toch deels onder het instemmingsrecht van de OR valt. Dat is het geval als onderdelen in de pensioenregeling niet in het overleg van werkgever en vakbonden zijn overeengekomen of nader uitgewerkt;
• De OR kan de noodzaak van de wijziging bijvoorbeeld toetsen aan de norm in art. 27 lid 4 WOR: is er sprake van “zwaarwegende bedrijfseconomische redenen”? Ook daarvoor geldt: de lat voor de werkgever ligt hoog.

Aandachtspunten wijziging pensioenregeling

Als is overeengekomen dát de pensioenregeling wordt gewijzigd, dan is het vervolgens de vraag: hoé? Enkele tips:

• Wijzig de risicodekkingen (partnerpensioen, arbeidsongeschiktheid) niet, maar verlaag bijvoorbeeld de opbouw van ouderdomspensioen;
• Een tijdelijke wijziging heeft de voorkeur boven een permanente. Stel dat de eigen bijdrage omhoog gaat. Spreek dat dan af voor een bepaalde periode. Daarna gaat de eigen bijdrage weer automatisch terug naar het oorspronkelijke (lage) niveau. Zijn de omstandigheden er dan nog niet naar? Dan is nieuw overleg vereist;
• Stem ook af met de pensioenuitvoerder: wil en kan die de beoogde wijzigingen wel uitvoeren?

Tips voor de OR

• Het wijzigen van een pensioenregeling is complex. De (on)mogelijkheden voor de werkgever en de rechten van de OR zijn ingewikkelder en uitgebreider dan in dit bericht is samengevat. Zo kan de werkgever bijvoorbeeld ook een beroep doen op het zogenaamde “betalingsvoorbehoud”;
• Ga een wijzigingstraject goed voorbereid in en schakel een deskundige in. Wij helpen graag.